Antik kent Efes (Ephesus) hakkında bilgi

Etiket: Efes antik kenti Page 2 of 3

Efes Vedius Gymnasium

Efes’li bir zengin tarafından M.S. 2. yüzyılda Vedius Antonius adına yaptırılmış olan Vedius Gymnasium hem sportif hem de kültürel eğitimin yapıldığı görkemli bir yapıya sahiptir. Orta bölümünde tören salonu, soyunma odası ve hamam, doğu bölümünde bir avlu bulunmaktadır.

Vedius Gymnasium’dan harabelere doğru ilerlerken sol tarafta ise stadyum bulunmaktadır. Roma İmparatoru Neron döneminde yapıldığı ifade edilen Stadyum 230×40 metre boyutlarındadır ve Panayır Dağı’nın kuzey yamacına kurulmuştur. Stadyumun doğu kısmında gladyatör oyunları ve hayvanlar için bölümler yer almaktadır.

Vedius Gymnasium’un yapıldığı dönemlerde bir çok spor yarışlarına, gladyatör oyunlarına, olimpiyatlara, araba yarışlarına ve kültürel etkinliklere ev sahipliği yaptığı düşünülmektedir.

Efes Liman Caddesi-Arkadiana

Efes Harabelerini gezmek için kullanılan ve limandan tiyatroya kadar uzanan cadde Helenistik Dönem’de yapılmış olmasına rağmen İmparator Arkadianus tarafından onarılması nedeni ile Arkadiana ismini almıştır.

Efes Liman Caddesi – Arkadiana 11 metre genişliğinde 350 metre uzunluğunda görkemli bir caddedir. Caddenin iki yanında yer alan mermer sütunlar günümüze kadar ulaşmış ve hala olduğu yerde korunmaktadır. Tamamı ile mermer ile kaplı Arkadiana’nın altında limana kadar uzanan kanalizasyon olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Efes Liman Caddesi – Arkadiana Kral yolu ismi ile de anılmaktadır. Efes’in önemli liman kentlerinden biri olması nedeni ile tüm mal ve servetin aktığı önemli bir caddedir. Limana görkemli bir kapı ile açılan Efes liman Caddesi – Arkadiana da önemli gösterilerin ve dini törenlerinde düzenlendiği yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılmıştır.

 

 

 

Efes – İsa Bey Camii

Ayasuluk Kalesi ile St. Jean Kilisesi’nin bulunduğu Ayasuluk Tepesi’nin batı yamacında yer alan İsa Bey Camii Selçuklu mimarisi ile yapılmış önemli eserlerden biridir. İsa Bey tarafından 1375 yılında ünlü mimar Ali İbn Ed Dımışki’ye inşa ettirilen İsa Bey camisinde Efes harabelerinden ve Artemis Tapınağı’ndan getirtilen mimari parçalar ve sütunlar kullanılmıştır.

İsa Bey Camisi konumu ile de ilgi çeken bir eserdir. Dönemin halklarını bir araya getiren putperest tapınakları ve Hristiyan kiliseleri arasında yer almaktadır. Selçuklu döneminde yapılan İsa Bey Camisi, sunaklı avlusu ile Türk cami mimarisi örneği, batıya açılan anıtsal kapı, fayans mozaikler ve motifleri ile Selçuklu mimarisinin en önemli eserlerinden biridir.

İsa Bey Camisi’nin batıya açılan anıtsal kapı üzerinde yer alan kitabe de şu sözler bulunmaktadır;

Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla bu mübarek caminin inşa edilmesini Büyük Sultan, Millet Fertlerinin Maliki, İslam’ın ve Müslümanların Sultanı, Devletin, Dinin ve Dünyanın Medarı İftiharı Aydınoğlu Mehmet oğlu İsa emretti. Tanrı mülkününü ebedi kılsın. Ali İbni Dımışki yaptı ve bunu Şevval Ayı’nın 9’unda ve 776 senesinde yazdı.

 

 

 

Efes-St.Jean Kilisesi

Efes Ayasuluk tepesininin güneyinde yer alan St. Jean Kilisesinin tarihi M.S. 2. yüzyıla dayanmaktadır. Hristiyanlarca inanılan efsaneye göre St. Jean tepede yaşamış ve burada ölmüştür. Mezarının üzerine bir anıt dikilmiş M.S. 4. yüzyılda ise bu kilise inşa edilmiştir.

St. Jean Kilisesi Bizans dönemi yapılarının içerisinde en görkemli olanıdır. Haç şeklinde yapılmış olan St. Jean Kilisesine M.S. 527-565 yıllarında Justinyen tarafından kubbeli bir bazilika ilave edilmiştir. Arap akınlarından korunmak amacı ile çevresine surlar yapılmış ve bu surlar Ayasuluk Kalesine bağlanmıştır.

St. Jean Kilisesi içerisinde hazine dairesi, narteks, nefler, atrium, şapel, mezar odası ve vaftizhane bölümleri bulunmaktadır. Kilisenin sütun başlıklarında İmparator Justinien ve İmparatoriçe Theodora’nın monogramları günümüze kadar gelmiştir. Ortaçağdan beri St. Jean’ın mezarından kalkan tozların şifalı olduklarına inanılmış ve Hristiyanlarca bu kilise haç yerine dönüşmüştür.

 

 

 

Efes Arkeoloji Müzesi

İzmir Efes‘te yer alan Efes Arkeoloji Müzesi, Efes ve çevresinde yapılan kazı çalışmaları neticesinde bulunan Klasik, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserleri sergilemektedir. Efes Arkeoloji Müzesi tarihi eserleri barındırması haricinde çeşitli kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır.

Efes Arkeoloji Müzesinde yer alan tarihi eserler kronolojik sıra yerine eserlerin sadece Efes Antik Kentine ait olması nedeni ile bulunduğu yere göre sergilenmektedir. Efes Arkeoloji Müzesi’nde yer alan salonlar; Yamaç Evler ve Ev Buluntuları Salonu, Sikke ve Hazine Bölümü, Mezar Buluntuları Salonu, Efes Artemisi Salonu, İmparator Kültleri Salonu isimleri ile anılmaktadır.

Efes Arkeoloji Müzesinde yer alan ve dünyaca tanınmış eserler arasında iki adet büyük Artemis heykeli, Eros başı, Yunuslu Eros heykelciği  ve Sokrates başı sayılabilir. Şu anda yaklaşık 50 Bin eserin sergilendiği Efes Arkeoloji Müzesi’ndeki salonlar yeterli gelmediği için müze etrafındaki tarihi yapılar da müzeye çevrilerek ziyaretçi kabul etmektedir.

 

 

 

 

Efes-Ayasuluk Kalesi

Efes Antik Kenti’nin ilk yerleşim yeridir Ayasuluk Tepesi. Helenistik Dönem’de altın çağını yaşayan Efes, en önemli liman kenti olarak geçmiştir tarih kitaplarına. Zaman içerisinde yer değiştiren Efes Kenti Bizans döneminde yeniden ilk yerleşim yerine dönmüştür.

Ayasuluk Kalesi M.S. 7 ve 8. yüzyıllarda Arap saldırılarından korunmak amacı Bizanslılar tarafından yapılmıştır.St. Jean kilisesininde içinde bulunduğu alan 20 kule ve kuleleri birbirine bağlayan surlar ile çevrilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Ayasuluk Kalesi restore edilmiştir. Efes antik kentine bakan büyük bir kapı yer almaktadır.

Geçmişte Ayasuluk Kalesi’nin ön cephesinde 4 adet heykel yer almaktaydı. İlim, Erdem, Akıl ve Kader’i simgeleyen bu heykeller şu an Viyana müzesi’nde korunmaktadır.

 

 

Efes-Serapis Tapınağı

Efes Antik Kent içerisinde yer alan Serapis Tapınağı Efes’in en ilginç yapılarından biridir. Celsus Kütüphanesi’nin arkasında yer alan Serapis Tapınağı’nın Mısırlılar tarafından yapıldığı varsayılmaktadır. Çevreye egemen bir konumda bulunan Serapis Tapınağı 3 yanı stoalar ile çevrili bir alana bitişiktir.

Barok stil özelliklerini taşıyan ve M.S. 138-192 Antoninler Dönemi mimari süsler ile oyulmuş yapı parçaları yer almaktadır. Yapılan kazı çalışmalarında yıkıntılar arasında bulunan Mısır granitinden yapılı heykel ve yazıt nedeni ile Serapis dinine giren kişilere adandığı görüşü yer almaktadır. Bu nedenle tapınağa Serapis Tapınağı adı verilmiş, Hristiyanlık döneminde ise tapınak kiliseye dönüştürülmüştür.

 

 

 

 

Efes-Yedi Uyurlar Ashab-ı Kehf

Gerek bulunduğu yer gerekse efsanesi hususunda bir çok iddaalar bulunan Yedi Uyurlar Mağarasının Hristiyanlarca kabul edildiği yer Efes Antik kentidir. Roma imparatoru Decius döneminde putperestlerin zulmünden kaçarak Panayır Dağı eteklerinde ki mağaraya sığınan 7 Hristiyan gencin 200 yıl boyunca uyudukları rivayet edilmektedir.

Hem Hristiyan kaynaklarında  yer alan yedi uyurlar ile ilgili rivayetler hem de Kuran-ı Kerimde bulunan Kehf Suresi birbirine uygunluk göstermektedir ancak mağaranın bulunduğu yer hususunda dünya üzerinde 33 yer bulunmaktadır.

Efes Antik Kent de 1927 ile 1928 yıllarında yapılan kazı çalışmalarında Yedi Uyurlar-Ashab-ı Kehf mağarası üzerine bir kilise yapıldığı ve 5. ve 6. yüzyıllara ait mezarlar bulunduğu tespit edilmiştir. Kazılarda mağara ve mezar duvarlarında bulunan yazıtların Yedi Uyurlar’a ithaf edildiği belirlenmiştir.

 

 

Efes- Skolastika Hamamları

Efes Antik Kenti’nin kurulu olduğu Panayır Dağının güneybatısında yer alan büyük hamam M.S. 2. yüzyıl başlarında inşaa edilmiştir. Ancak M.S. 400 yıllarında Hristiyan bir kadın olan Skolastika tarafından restore edilmiş ve bu hamamlara Skolastika Hamamları ismi verilmiştir.

Skolastika Hamamları büyük bir restorasyondan geçtiği için dönemin Roma yapısına uygun prytanaeumun malzemesinden yapılmıştır. Büyük hamam 4 bölümden oluşmuştur. Sıcak su buharının duvarlardan künkler içerisinde getiriliyor olması ile merkezi ısıtma sisteminin kullanıldığı hamam mermer kullanımına da ciddi bir örnek niteliği taşımaktadır.

Efes-Trajan Çeşmesi

Efes Antik kenti içerisinde Hadrian Tapınağı’nın az ilerisinde yer alan Trajan Çeşmesi 2 katlı olarak yapılmıştır. Büyük bir havuzu 3 tarafından çeviren Trajan Çeşmesi’nde suyun aktığı yerde İmparator Trajan’ın Büyük bir heykeli bulunmaktadır.

M.S. 2 Yüzyılda yapılan Trajan Çeşmesi’nin alt tarafında kompozit üst kısmında ise korint düzeninde sütun başlıkları ve bu sütunların  alınlığında ise Polyphemos Grubu’na ait heykeller yer alıyordu. Trajan Çeşmesinde yer alan heykeller bugün Efes Müzesi‘nin “Çeşme Kalıntıları” bölümünde sergilenmektedir.

Page 2 of 3

Powered by WordPress & Theme by Anders Norén